Ζάλογγο: Ένας τόπος μνήμης, πόνου και δόξας. Ένας τόπος που η ανθρώπινη θυσία, η αυταπάρνηση και το θάρρος, πήραν σάρκα και οστά στα βασανισμένα πρόσωπα των αιώνιων γυναικών, οι οποίες με τα παιδιά τους στην αγκαλιά διάλεξαν τον θάνατο από την ατίμωση. Ζάλογγο. Μία λέξη, που όλοι έχουμε ακούσει, όλοι, λίγο-πολύ ξέρουμε τι έγινε εκεί. Μια επίσκεψη που δεν ήταν προγραμματισμένη, αλλά πραγματοποιήσαμε στις αρχές του καλοκαιριού στο δρόμο για τον Αχέροντα αφού επισκεφτήκαμε πρώτα την Αρχαία Νικόπολη.
Ωστόσο ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά. Κινούμενοι στην Εθνική Οδό Πρέβεζας – Ηγουμενίτσας, αφού περάσαμε το χωριό Νέα Θέση, ύστερα από λίγο στρίψαμε δεξιά. Στην συνέχεια, στρίψαμε αριστερά με κατεύθυνση το χωριό Αρχάγγελος. Οδηγώντας όχι πολύ ώρα σε δρόμο καλά διατηρημένο, περνώντας την Καμαρίνα φτάσαμε σε πλάτωμα μπροστά από το μοναστήρι του Άγιου Δημήτριου. Η διαδρομή ως εκεί υπέροχη και σίγουρα θα κάνεις στάση για να θαυμάσεις και να φωτογραφίσεις το τοπίο από τον Αμβρακικό κόλπο και την Πρέβεζα ως τη Λευκάδα και το Ιόνιο Πέλαγος.
Αφήσαμε το αυτοκίνητο και ξεκινήσαμε την ανάβαση προς το μνημείο του Ζαλόγγου, από τα σκαλιά που ξεκινούσαν μετά την πόρτα δίπλα στο μοναστήρι. Τον όγκο του μνημείου μπορούσαμε να τον διακρίνουμε από μακριά, αλλά από την αρχή του μονοπατιού έμοιαζε επιβλητικό καθώς υψώνονταν στην κορυφή του βουνού από πάνω μας ακριβώς.
Ξεκινώντας την ανάβαση των 400 σκαλοπατιών (τα οποία έφτιαξαν φαντάροι με πέτρα της περιοχής), αισθανθήκαμε την ζέστη να μην είναι σύμμαχος μας, μιας και ουσιαστικά ανεβαίνεις στην πλαγιά του βουνού η οποία έχει μεγάλη ανηφορική κλίση. Πάντως συμβουλή μας είναι να πας νωρίς το πρωί ή το απόγευμα στη δύση του ηλίου. Η θέα όμως ανεβαίνοντας είναι φανταστική. Αριστερά βλέπεις αφ’ υψηλού τον Αμβρακικό κόλπο, την πόλη της Πρέβεζας μέχρι και το νησί της Λευκάδας να ξεχωρίζει στην άκρη, και δεξιά ανάμεσα σε λόφους της Ηπείρου βλέπεις τους Παξούς και μπροστά σου φυσικά το Ιόνιο Πέλαγος να απλώνεται.
Φτάνοντας μετά από περίπου 20 λεπτά στο μνημείο, νιώσαμε ένα δέος να μας περιβάλλει, καθώς αισθανθήκαμε όλα τα άλλα γύρω να σβήνουν μπρος στο μεγαλόπρεπο μνημείο. Γυναικείες φιγούρες, πιασμένες χέρι με χέρι να ατενίζουν το Ιόνιο πριν πέσουν στο κενό.
Το μνημείο χτίστηκε για να τιμηθούν οι Σουλιώτες που πήδηξαν από το Ζάλογγο τον Δεκέμβριο του 1803. Μετά από χρόνια αντίσταση, το Σούλι έπεσε στα χέρια του Αλή Πασά και οι γυναίκες εκδιώχθηκαν από τον τόπο τους. Οι σουλιώτες έφτασαν στο Ζάλογγο όπου και είχαν κυνηγηθεί από τους Τούρκους. Οι Τούρκοι τελικά τους αιχμαλώτισαν στην μονή του Ταξιάρχη Μιχαήλ, ωστόσο μία ομάδα 57-63 γυναικών (ακριβής αριθμός δεν είναι γνωστός) κατέφυγε στο βουνό Ζάλογγο. Εκεί για να μην πέσουν στα χέρια τον διωκτών τους οι γυναίκες, έχοντας τα παιδιά τους στα χέρια, άρχισαν έναν σπαρακτικό, αρχέγονο χορό τραγουδώντας παράλληλα
Έχε γεια καημένε κόσμε
έχε γεια γλυκιά ζωή
Έχετε γεια βρυσούλες
λόγγοι βουνά ραχούλες
έχετε γεια βρυσούλες
κι εσείς Σουλιωτοπούλες
Στη στεριά δε ζει το ψάρι
ούτε ανθός στην αμμουδιά
Κι οι Σουλιώτισσες δε ζούνε
δίχως την ελευθεριά
Καθώς η «πρώτη» του χορού έφτανε στην άκρη του Ζαλόγγου, πηδούσε με το παιδί στην αγκαλιά της, μέχρι που πήδηξαν όλες.
Το μνημείο φτιάχτηκε στην κορυφή του λόφου, αλλά το σημείο με την μαρμάρινη επιγραφή σε ένα μικρό κιόσκι με μπαλκόνι, λίγο πριν την κορυφή, είναι το σημείο από όπου έπεσαν οι γυναίκες.
Προς τιμήν αυτού του γεγονότος λοιπόν, ο γλύπτης Γεώργιος Ζογγολόπουλος έφτιαξε το τεράστιο γλυπτό, του οποίου οι διαστάσεις είναι 18 μέτρα μήκος και 15 μέτρα ύψος το καθιστούν ένα από τα μεγαλύτερα στην χώρα. Το μνημειώδες έργο ξεκίνησε να χτίζεται το 1953 ενώ τα εγκαίνιά του έγιναν στις 11 Ιουνίου του 1961. Εκτός από το μνημείο, φτάνοντας στην κορυφή θαυμάσαμε την απίστευτη θέα που βλέπεις από εκεί. Συγκλονισμένοι και σιωπηλοί, αλλά νιώθοντας και το αίσθημα της ευγνωμοσύνης ενισχυμένο, απέναντι σε όλους αυτούς που έδωσαν την ζωή τους για την ελευθερία της πατρίδας μας, ξεκινήσαμε την κατάβαση.
Πριν πάρουμε το δρόμο της επιστροφής, μπήκαμε στην μονή του Αγίου Δημητρίου στην οποία έζησε για περίπου δύο μήνες ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός. Από το 1962 έως σήμερα είναι γυναικεία μονή, ενώ έχει γνωρίσει μεγάλες καταστροφές από Τούρκους αλλά και Γερμανούς, οι οποίοι την είχαν κάψε ολοσχερώς διότι έκρυβε αγωνιστές της αντίστασης. Παρότι χτίστηκε το 1700, σήμερα δεν σώζονται κειμήλια από εκείνη την εποχή λόγω των καταστροφών που υπέστη ανά τους αιώνες. Οι τοιχογραφίες όμως μέσα στην εκκλησία είναι εντυπωσιακές και αξίζει μιαν επίσκεψη καθώς είναι ανοιχτή για τους επισκέπτες (εκτός Παρασκευής) και μπορείς να ξεδιψάσεις στην βρύση της μετά την επιστροφή από το μνημείο.
Στην περιοχή και πολύ κοντά στο μοναστήρι βρίσκεται και το αρχαίο θέατρο της Κασσώπης, το οποίο χρονολογείται τον 3ο αιώνα π.Χ., είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό και σε φοβερή τοποθεσία με αντίστοιχη θέα. Δυστυχώς εμείς δεν το επισκεφτήκαμε (αλλά έχει μπει ήδη στο πρόγραμμα για την επόμενη φορά). Εσύ όμως όταν πας να το εντάξεις οπωσδήποτε στο πρόγραμμά σου.
Φεύγοντας από το μοναστήρι γεμάτοι με συναισθήματα που λίγα μέρη σου προκαλούν, πήραμε τον δρόμο για το Νεκρομαντείο του Αχέροντα, ταξιδεύοντας σε μια άλλη εποχή!
My map and his backpack 